Aanleg Elderse Turfvaart
Door ontginning voor landbouwactiviteiten veranderde het landschap rond Nispen steeds meer tot een cultuurlandschap met heidevelden,
vennen en bosschages. Daarnaast zorgde de turfnering voor veranderingen in het landschap. In West-Brabant en het daaraan grenzende
gedeelte van het huidige België was het landschap rijk aan turf, in deze streek ook wel moer genoemd. Namen als Oostmoer en Moerendaal in
Nispen verwijzen hiernaar.
In de Middeleeuwen werd turf ontdekt als brandstof en begon in de veertiende eeuw in onze streken de exploitatie van turf, krachtig gesteund
door de abdij van Tongerlo. De abdij kreeg dan ook toestemming van de hertog van Brabant om de moergronden in de parochie Nispen te
ontginnen.
Om de turf goed te kunnen vervoeren werden in het gebied Nispen-Essen-Kalmthout-Nieuwmoer verscheidene turfvaarten gegraven zoals in
1449 de Elderse Turfvaart die vanuit het gebied bij Nieuwmoer langs Nispen richting Roosendaal liep. In de loop van de tijd kwamen er zo heel
veel turfvaarten in het gebied tussen Bergen op Zoom en Breda. Op verschillende plaatsen ontstonden overslaghavens waar de turfvaarten
verbonden werden aan beter bevaarbare waterlopen. Onder andere in Roosendaal was zo’n overslagpunt.
Om verder te lezen
■ K.A.H.W. Leenders, Nispen in het dal van de Roosendaalse beek, in: Jaarboek 2007 Heemkundekring de Heerlijckheijd Nispen, jrg. 15, 2007
■ K.A.H.W. Leenders, Sporen in het landschap; Vijf eeuwen turfwinning tussen Wuustwezel en Roosendaal, Provinciebestuur Antwerpen, 2012
■ K.A.H.W. Leenders, Verdwenen venen; Een onderzoek naar de ligging en exploitatie van thans verdwenen venen in het gebied tussen
Antwerpen, Turnhout, Geertruidenberg en Willemstad 1250-1750; Actualisering 2013, Pictures Publishers, Woudrichem, 2013
■ Weg van de Turf, Werkgroep Herleving Turfhistorie West-Brabant
Hoge en Late
Middeleeuwen
1000 - 1500
1449