Nispen bevrijd
In september 1944 leek het einde van de oorlog in zicht en begon een onrustige tijd. De opmars van de geallieerden in onze streek had vooral
tot doel de toegang naar de haven van Antwerpen over de Schelde veilig te stellen. De bevrijding van westelijk Noord-Brabant was nodig om
richting Zeeland op te kunnen rukken en uiteindelijk controle over de Schelde te verkrijgen. De Duitsers ondernamen meerdere acties om het de
geallieerden daarbij zo lastig mogelijk te maken. Ze werd op 23 oktober de eeuwenoude kerktoren opgeblazen met grote schade tot gevolg (zie
foto).
Na Kalmthout werd Essen werd op 22 oktober 1944 bevrijd door de 4e Canadese Pantserdivisie. Candasese soldaten kwamen toen ook al bij de
eerste Nispense woningen aan de grensovergang. Zij stootten echter niet door naar het dorp maar rukten op in westelijke richting. Voor de
bevrijding van Nispen namen delen van de 49e Britse Polar Beardivisie het over van de Canadezen, waaronder de soldaten van het 2e Bataljon
Essex Regiment. De bevrijdingsplannen voor Nispen en Roosendaal vormden onderdeel van operatie Thruster waarbij uiteindelijk de route naar
Bergen vrij moest worden gemaakt om zo naar Zeeland door te kunnen. De strijd moest worden opgenomen tegen de Duitse soldaten van de
346e Infanterie Divisie.
In de nacht van 25 op 26 oktober werd de eerste aanval ingezet door het 2e Bataljon South Wales Borderers. De aanval liep uit op een
mislukking. Bij de Honingbossen was er flinke Duitse tegenstand. Om tot een geslaagde aanval op Nispen te komen werden vervolgens twee
bataljons ingezet. Het 2e Bataljon Gloucestershire Regiment moest vanuit het zuidoosten aanvallen en het 2e Bataljon Essex Regiment zette de
aanval vanuit westelijke richting in. Bij de Honingbossen werd hard gevochten. Rond 8.30 uur werd het centrum van Nispen bereikt. De Britten
werden daar geconfronteerd met zwaar vijandelijk granaatvuur. In de loop van de dag raakte het dorp in geallieerde handen: Nispen was bevrijd.
Toch was het toen, en ook de dagen erna, nog gevaarlijk want rondom Nispen woedde nog volop strijd. Meerdere inwoners raakten in deze
dagen gewond of kwamen om.
De prijs voor de vrijheid was hoog: haast geen enkel pand was onbeschadigd gebleven, veel huizen en boerderijen waren grotendeels verwoest
Tientallen militairen aan beide zijden waren gesneuveld en meerdere inwoners kwamen om.
De oorlogshandelingen in de periode 1940-1944 hebben uiteindelijk aan tweeëntwintig inwoners van Nispen het leven gekost.
Om verder te lezen
■ I.E.C.M. Aerden, Van Normandië naar Nispen. In het spoor van de bevrijders, , in: Jaarboek 2019 Heemkundekring de Heerlijckheijd Nispen,
jrg. 27, 2019
■ H. Baselier, De oorlogsslachtoffers van Nispen 1940-1945, in: Jaarboek 1995 Heemkundekring de Heerlijckheijd Nispen, jrg. 3, 1995
■ R.W. Catsburg, De bevrijding van Nispen, in: Jaarboek 2009 Heemkundekring de Heerlijckheijd Nispen, jrg. 28, 2020
Eerste helft twintigste
eeuw
1900 - 1950
1944